Wat is Basilicum?
Basilicum (Ocimum basilicum) , ook wel koningskruid genoemd, is een aromatisch kruid uit de lipbloemen- familie, oorspronkelijk afkomstig uit India en Zuidoost-Azië.
Basilicum heeft vierkante, harige stengels en ovaal-puntige frisgroene blaadjes, een heerlijke geur, een fris zoete, licht peperige smaak, vergelijkbaar met een mix van munt en anijs.
Bijzonder geliefd in keukens over de gehele wereld.
Een onmiskenbare smaakmaker in pesto, pasta, salades, soep, vis- en tomatengerechten, kruiden- olie en azijn.
Caprese (tomaat, mozzarella en basilicum).
Ontdek hoe je Basilicum zaait, verzorgt, oogst, bewaart en nog meer handige tips.
Zomers kruid.
Basilicum, een kruid met zoveel verschillende varianten, elk met hun specifiek aroma en toepassing, ondertussen al meer dan 150!
Over de meest voorkomende heb ik een apart blog geschreven.
Teelwijze en verzorging zijn hetzelfde.
Leuke Basilicumweetjes.
Wist je dat...Basilicum alias Koningskruid zijn naam te danken heeft aan het Griekse woord Basilius wat koning betekent?
Het kruid werd vroeger gebruikt bij koninklijke zalvingen.
Wist je dat...Basilicum een symbool van liefde en geluk was?
In Italie, veel vroeger, kregen meisjes een Basilicumplantje op hun vensterbank als teken dat ze "vrij was voor de liefde.
Wist je dat...Basilicum muggen, vliegen en zelfs muizen op afstand houdt?
Een pot op je terras is dus ook een natuurlijk afweermiddel.
*Zaaien
Vanaf maart- april kan je binnenshuis Basilicum voorzaaien, gebruik hiervoor best een 9x9 cm. potje met 5 zaadjes (Zo kan je later de toef in z'n geheel verplanten zodat je direct een mooi bosje hebt).
Gebruik hiervoor zaai- en stekgrond of goede potgrond, gemengd met een beetje vermiculiet.
Rechtstreeks zaaien in vermiculiet is natuurlijk optimaal. Leg de zaden op de grond en bedek met een heel dun laagje grond, vermiculiet of perliet.
Plaats de zaailingen op een warme, lichte, zonnige, plaats bij een temperatuur van min. 20 gr., kiemen duurt ong. 1 week, langer bij minder warme temperatuur. Trek eventueel doorzichtige plastic folie over het zaaipotje, doorzichtig dekseltje of bekertje ( zo creër je meer een serre/warmere omgeving, zodra ze kiemen, dit verwijderen, temperatuur verlagen naar max. 18 gr.
De grond mag zeker niet uitdrogen tijdens en na de kieming, Basilicum is erg gevoelig voor droogte, laat de planten niet kletsnat staan maar hou ze dus wel goed vochtig. Best is een plantenspuit waarmee je de grond kan nevelen, gebruik water op kamertemperatuur.
Zaaien in volle grond of buitenpot kan pas vanaf het gevaar voor vorst geweken is, het is aan te raden Basilicum altijd voor te zaaien, binnenshuis, in een kas of buiten in een pot, reken 1 zaailing op 5 cm.
Volle grond is minder geschikt, maar kan wel, als het warm genoeg is.
*Uitplanten
Vanaf er geen vorst meer verwacht wordt en de Basilicum minstens 6 blaadjes heeft kan hij naar buiten of naar de kas.
In volle grond? Kies dan voor Struikbasilicum/Griekse basilicum (Basilicum Bascuro) kleinbladig met evenveel smaak maar beter bestand tegen kou, regen en minder vatbaar voor slakken, hou een afstand aan van 20x20 cm.
Basilicum zet je best in een pot of verhoogde bak, van minimaal 20x20 cm. Hierin kun je de toef met 5 plantjes in het midden zetten.
Kies voor goede potgrond, meng met compost of organische meststof en eventueel vermiculiet.
*Standplaats
Basilicum bemint licht, zon en vooral warmte en is bestand tegen hoge temperaturen.
Het is ook een tere plant, geef hem een plaats beschut tegen tocht en kou, zonnig met min. 6 zonuren per dag.
Hij verdraagt makkelijk 40 gr. maar geen brandende middagzon, zorg voor schaduwdoek, Basilicum in pot is handig, deze kan verplaatst worden.
*Verzorging
Basilicum houdt niet van uitgedroogde grond, controleer elke dag, voelt de grond droog aan, ook onder de oppervlakte, geef dan water maar met mate, teveel water, daar houden de worteltjes niet van. Gebruik water op kamertemperatuur of uit de gieter die al opgewarmd is, vooral bij nog kleinere plantjes. Geef de grond water en niet het blad.
Bij regen kan Basilicum in pot tijdelijk op een droge plaats gezet worden.
Haal geel en dor blad weg.
Top Basilicum regelmatig door de bovenste blaadjes en topjes van de scheuten weg te knijpen of te knippen, net boven een paar bladeren.
Deze kan je uiteraard gebruiken in de keuken.
Doe dit zodra de plant begint uit te rekken of bloemen gaat vormen, dit om de groei van meer blaadjes te stimuleren en de plant bossig en sterk te houden. Door de bloemen weg te halen, gaat de energie van de plant naar meer bladproductie ipv zaadvorming, met als resultaat een langere en rijkere oogst.
Beginnende bloemhoofden en stengels met uitgebloeide bloemhoofden mogen dan ook weggeknipt worden.
Geef om de 6 weken organische meststof.
*Oogsten
Zodra de plant voldoende groot is en de stelen 4 lagen blaadjes hebben kan er geoogst worden.
Doe dit regelmatig, het ganse seizoen door.
Knip nooit de gehele stengel af, want dit kan de plant verzwakken. Laat min. 3 volledige stengels intact, beter regelmatig oogsten dan teveel in 1x. Knip stengels af vlak boven een paar blaadjes, ter hoogte van de 2de laag.
Er ontstaan zo ook weer nieuwe bladscheuten.
Gebruik hiervoor steeds een scherpe schaar of mes.
Oogsten kan meestal tot Oktober.
*Gebruiken
Blad, steel en bloem kan gebruikt worden van Basilicum.
Het blad is het meest bekend, het meest gebruikt.
Basilicumstelen zijn eetbaar en hebben een vergelijkbare smaak met de bladeren, waardoor ze kunnen worden fijngesneden en verwerkt in sauzen, salades, soepen en pesto.
Basilicumbloemen zijn eetbaar en hebben een mildere smaak dan het blad en de steel, je kunt ze verwerken in salades voor een decoratief, smaakvol tintje of licht frituren nadat ze door beslag zijn gehaald.
Van de bloemen en blaadjes samen Basilicumolie maken als culinaire smaakmaker, als etherische olie bij aromatherapie of cosmetische toepassing.
*Bewaren
Basilicum vers gebruiken, oogst zo dicht mogelijk voor je ze gebruikt, ze worden vrij snel al slap en minder lekker.
Dit kan je verlengen door het bosje Basilicum net zoals bloemen in een glas water te zetten, licht maar niet in de zon.
Je kan ze ook in een afgesloten zakje of bakje bewaren in de groentelade van de koelkast.
Basilicum kan zowel nat als droog ingevroren of gedroogd worden.
*Bloeitijd
Van juni tot september bloeit Basilicum met kleine, geurige witte, lila of paarse bloemen die eetbaar zijn.
Bloemen verwijderen om zolang mogelijk te kunnen oogsten, meestal tot Oktober.
Dit kan je verlengen door de plant naar binnen te halen, op een lichte plek.
Wil je zaad voor het komende jaar, laat dan in bloei komen vanaf half Augustus.
Laat de bloemhoofdjes en stengels volledig verdrogen, knip dan voorzichtig de verdorde bloemstengels af, schud ze uit in een zakje om de kleine zwarte zaadjes te verzamelen. Laat de zaadjes nog enkele dagen extra drogen en bewaar deze op een koele, donkere en droge plaats, ze blijven min. 4 jaar kiemkrachtig.
Vergeet niet te labelen- naam en datum.
Opletten voor kruisbestuiving.
Basilicum kruist makkelijk met andere rassen, dus voor zaadteelt is het aan te raden om voldoende afstand te houden in de tuin tussen verschillende variëteit, min. 3 meter of slechts één ras te telen.
De planten die je niet in bloei laat komen voor zaadvorming verwijderen, eens het kouder begint te worden of binnen halen op een lichte plek om dit nog wat te verlengen.
*Winterhardheid
Basilicum is een vaste plant maar zal verwelken en sterven bij temperaturen onder 12 gr., omdat het een tropische plant is, hij zal dus als éénjarige behandeld worden. Om langer te kunnen oogsten, kun je de basilicumplant binnen halen op een lichte plek.
Uitzondering hierop is de meerjarige Struikbasilicum die zal verhouten en wel kunnen overwinteren in de huiskamer, vereisten zijn wel, binnenhalen wanneer het kouder begint te worden, warmte en licht tijdens de koudste maanden, anders kunnen ze alsnog sneuvelen.
*Goede en slechte buren
Goed:
tomaat, selderij, peper, paprika, asperge, ui.
Basilicum verbetert de groei en smaak van tomaten en helpt tegen meeldauw en witte vlieg.
Slecht:
venkel, wijnruit, bonenkruid, tijm.
*Problemen
Slappe of gele blaadjes kunnen wijzen op te weinig/teveel water, te koud of te weinig zon.
De plant die geel of bruin wordt kan wijzen op teveel vocht of teveel hete zon op de blaadjes.
Verwelkte blaadjes kunnen wijzen op te weinig of teveel vocht wat schimmelvorming veroorzaakt.
Valse meeldauw, witte vlekken en stamrot zijn veelvoorkomende schimmelziektes die vooral optreden bij te vochtige omstandigheden.
Te vochtige en ingesloten omstandigheden bevorderen schimmelziektes.
Temperaturen onder de 12 gr. kunnen de plant beschadigen of laten afsterven.
Basilicum houdt van zon, min. 6 uur per dag, vermijd de hete middagzon, zorg voor schaduw of verplaats de pot.
Als de temperatuur plots daalt, bescherm de plant tijdelijk met vliesdoek of haal de pot naar binnen.
Controleer dagelijks de droogte van de grond, voel met je vinger, 2 à 3 cm. droog aanvoelend? Geef dan water.
Geef water met beetjes, liefst 's morgens of s' avonds.
Giet het water direct op de aarde bij de wortels, niet over de bladeren, natte bladeren zijn een broedplaats voor schimmels.
*Handige tips
Snijd of scheur de blaadjes liever dan ze te hakken, dit behoudt het aroma.
Gebruik je basilicum in een gerecht?
Verse Basilicum voeg je pas op de laatste moment toe, omdat ze snel hun smaak verliezen bij verhitting.
Gedroogde Basilicum voeg je reeds in het begin van het kookproces toe.
*Gezondheid:
Vitaminen: A- B2- C-K
Mineralen: calcium, ijzer, kalium, magnesium, mangaan
Antioxidanten
Fytonutriënten
Reactie plaatsen
Reacties